Uzimajući u obzir da je Crna Gora, kao buduća punopravna članica Evropske unije, obavezna da danom pristupa Evropskoj uniji započne sa primjenom direktive Solventnost II, Agencija za nadzor osiguranja (u daljem tekstu: Agencija) je, u saradnji sa društvima za osiguranje koja posluju u Crnoj Gori, sprovela drugu kvantitativnu studiju uticaja odredbi direktive Solventnost II na poslovanje crnogorskih osiguravača.
Imajući u vidu da je riječ o veoma kompleksnom regulatornom okviru koji uvodi nove zahtjeve solventnosti, metodološki značajno različite od onih u postojećem regulatornom okviru Solventnosti I, Agencija je procijenila da je, prije implementacije novog regulatornog okvira, potrebno adekvatno pripremiti crnogorsko tržište osiguranja na ovu promjenu kako bi se, u periodu do pridruživanja Crne Gore Evropskoj uniji, crnogorski sektor osiguranja sveobuhvatno i u potpunosti prilagodio kvantitativnim i kvalitativnim zahtjevima Solventnosti II. Stoga je Agencija, nakon prve, sprovela i drugu kvantitativnu studiju uticaja, po ugledu na studije sprovedene u zemljama Evropske unije, sa ciljem testiranja uticaja kvantitativnih zahtjeva prvog stuba Solventnosti II na adekvatnost kapitala, tehničke rezerve, vrednovanje imovine i obaveza društava za osiguranje prema podacima društava za osiguranje sa stanjem na dan 31. decembar 2021. godine, kao i ocjene nivoa spremnosti i kapaciteta društava za osiguranje za implementaciju kvantitativnih zahtjeva Direktive Solventnost II. Za potrebu predmetne studije državne obveznice Crne Gore su tretirane kao obveznice države članice Evropske unije, odnosno kao da su rejtinga AAA.
U sprovođenju QIS 2 studije učestvovalo je svih devet društava za osiguranje, koliko ih posluje na tržištu Crne Gore, što ukazuje na svjesnost osiguravača o važnosti adekvatne pripreme za uvođenje Solventnosti II. Društva za osiguranje su se, prilikom vrednovanja imovine i obaveza, tehničkih rezervi, sopstvenih sredstava kao i obračuna kapitalnih zahtjeva, u značajnoj mjeri oslanjala na stručne kapacitete i iskustvo grupa, pa je preporuka Agencije da se, u narednom periodu, radi na daljem stručnom usavršavanju zaposlenih u osiguravajućim društvima te unaprjeđenju internih procesa, postupaka i infrastrukture.
Glavni uticaj na nivou tržišta osiguranja, u dijelu vrednovanja imovine i obaveza u skladu sa zahtjevima Solventnosti II u odnosu na trenutno vrednovanje, ogleda se u padu vrijednosti ukupne imovine za 3,33%, padu ukupnih obaveza za 7,67%, što je rezultiralo porastom viška imovine iznad obaveza za 6,94%.
Bruto tehničke rezerve na nivou svih učesnika QIS 2 studije, obračunate prema SII su manje za 8,25% u odnosu na SI obračun. Za obaveze neživotnih osiguranja bruto tehničke rezerve su manje za 26,57%, dok su bruto tehničke rezerve za obaveze životnih osiguranja veće za 10,23%.
Učesnici QIS 2 studije su zahtijevani solventni kapital (SCR) obračunali primjenom standardne formule. U strukturi zahtijevanog solventnog kapitala, osnovni zahtijevani solventni kapital čini 98,01%, dok je udio operativnog rizika 5,42%. Prilagođavanjem za sposobnost tehničkih rezervi i odloženih poreza da pokriju gubitke, zahtijevani solventni kapital je umanjen za 3,43%.
Posmatrajući strukturu osnovnog zahtijevanog solventnog kapitala za cjelokupno tržište, od rizika najznačajniji kapitalni zahtjev odnosi se na rizik druge ugovorne strane (40,17%), nakon kojeg slijede: rizik neživotnih osiguranja (39,04%), tržišni rizik (21,03%), rizik životnih osiguranja (19,4%) i rizik zdravstvenih osiguranja (8,38%). Efekat diverzifikacije na visinu osnovnog zahtijevanog solventnog kapitala je 28,02%.
Prema dobijenim rezultatima sprovedene QIS 2 studije u Crnoj Gori evidentan je pad racija solventnosti, odnosno racio solventnosti je prema SII obračunu smanjen sa 235,1% (koliko je iznosio prema SI obračunu) na 137,23%. Pad pokrivenosti zahtijevanog solventnog kapitala je evidentiran kako kod neživotnih osiguravača (sa 217% na 125,92%), tako i kod životnih osiguravača (sa 260,8% na 174,78%), što je bilo očekivano. No i pored toga, ovi rezultati predstavljaju poboljšanje u odnosu na rezultate prve kvantitativne studije uticaja (QIS 1), koja je rađena na osnovu podataka društava za osiguranje sa stanjem na 31. 12. 2018. godine, što govori da crnogorski osiguravači jačaju svoj kapital u odnosu na preuzete rizike iz poslovanja.
Posmatrano na tržišnom nivou, pokrivenost MCR kao odnos osnovnih prihvatljivih sopstvenih sredstava i iznosa minimalnog zahtijevanog kapitala, iznosi 228,83%. Kod životnih osiguravača predmetni pokazatelj iznosi 152,82%, a kod neživotnih osiguravača 287,85%.
Imajući u vidu potrebu da se, prije pune implementacije novog regulatornog okvira Solventnost II u Crnoj Gori, osiguravajuća društva adekvatno pripreme i prilagode kvantitativnim i kvalitativnim zahtjevima Solventnosti II, Agencija planira da sljedeću - treću studiju kvantitativnih uticaja sprovede u 2025. godini, na osnovu podataka društava za osiguranje sa stanjem na dan 31. 12. 2024. godine.